Mieszane sztuki walki (MMA, Mixed Martial Arts), dyscyplina sportowa, gdzie zawodnicy sztuk i sportów walki toczą pojedynki przy dużym zakresie dozwolonych technik (w zasadzie dopuszcza się wszystkie techniki dozwolone w innych sportach walki bez broni). Mieszane sztuki walki wyrażają jeden ze współczesnych kierunków rozwoju sztuk walki. Celem turniejów MMA jest zapewnienie widowiska sportowego, w którym walka toczy się przy jak najmniejszych ograniczeniach, ale jednoczesnym uniknięciu ryzyka śmierci i poważnych, trwałych obrażeń ciała. W szerszym sensie pojęcie "mieszane sztuki walki" obejmuje również style, które na bazie sportowego treningu MMA przygotowują do walki realnej.

Nazwa "Mixed martial arts" potocznie stosowana jest zamiennie z nazwą "Vale tudo" - tak nazywały się organizowane w Ameryce Południowej turnieje, od których wywodzą się współczesne mieszane sztuki walki. Vale tudo posiada jednak o wiele mniej ograniczeń. Zwolennicy tradycyjnego Vale tudo twierdzą często, że MMA nie ma prawa do tej nazwy. W formule MMA odbywa się wiele turniejów. Do najbardziej znanych imprez o światowym zasięgu należą UFC, Pride FC i K-1 Hero's. W Polsce od kilku lat odbywają się mistrzostwa Polski w MMA oraz turnieje pod nazwą "Konfrontacja sztuk walki" (W istocie zawodnicy mieszanych sztuk walki trenują przekrojowo, co oznacza, że elementy z wielu stylów są łączone. Tak więc zawodnik nie jest reprezentantem żadnego stylu walki).

Turnieje MMA na początku określano jako "No Holds Barred" (NHB), czyli "bez chwytów zabronionych". Niekiedy mieszane sztuki walki nazywa się "walkami bez reguł". Jest to mylący termin, gdyż jak w każdej dyscyplinie sportu, i w tej obowiązują reguły współzawodnictwa. Równie niewłaściwe jest pojęcie "walki z minimum reguł" (próba uściślenia terminu "walki bez reguł"), ponieważ sugeruje minimalną ilość reguł, a niekoniecznie małe ograniczenia na zestaw dozwolonych technik.

Dziennikarze sportowi uzywają również terminu wszechstylowa walka wręcz.

Podział MMA

    * Sportowe MMA. służą rywalizacji sportowej w zawodach takich jak Ultimate Fighting Championship (UFC), Pride Fighting Championship oraz spotkań w stylu Vale Tudo. W tego rodzaju spotkaniach zwykle biorą udział dwie nieuzbrojone osoby.

    * Uliczne MMA, znane pod angielską nazwą street fighting, służą niesportowym sytuacjom. Wielu z praktyków pochodzi z kręgów Jeet Kune Do (JKD), i niekiedy określają swój styl tą nazwą. Tak czynią np. Matt Thornton i Erik Paulson. Ich praca nieco różni się od głównego nurtu JKD, gdyż zachęcają oni swych uczniów do brania udziału w sportowych sparingach lub zawodach w MMA. Wielu praktyków tego kierunku jest przekonanych, że sportowe MMA tylko potrzebują niewielkich zmian w strategii (mniejszy nacisk na pozostawanie w parterze, większa obeznanie z bronią) i dodania kilku technik, aby stać się wysoce skutecznym na ulicy. Zdecydowanie najczęstszym dodatkiem do ulicznych MMA jest trening filipińskich sztuk walki, ze względu na praktyczne użycie broni, głównie pałki i noża.

Najczęściej jednak termin "mixed martial arts" odnosi się do sportowych MMA.

Reguły

W walkach MMA dozwolone są rzuty, ciosy, dźwignie, duszenia, kopnięcia i walka w parterze. O wyniku pojedynku decyduje nokaut, poddanie się zawodnika lub poddanie zawodnika przez sędziego gdy nie jest on zdolny do dalszej walki. Jeżeli walka nie zakończy się przed czasem, decyzja sędziów decyduje o wyniku walki. Reguły MMA wywodzą się w dużym stopniu z Vale tudo.

W walkach MMA zabronione są techniki stwarzające znaczne niebezpieczeństwo dla zdrowia zawodników. Kluczowe reguły to: zakaz gryzienia, zakaz wsadzania palców lub podbródka w oczy, zakaz zahaczania (wkładania palców w otwory fizjologiczne, np. usta czy nos), zakaz ataku na krocze, zakaz ataku na krtań, zakaz uderzania w kręgosłup, zakaz stosowania dźwigni na małe stawy, czyli palce. W pierwszych UFC atakowanie genitaliów było dozwolone (jedynie w UFC I nie). Reguły są w większości takie, jakich zażyczą sobie promotorzy. Wiele formuł i organizatorów wprowadza dodatkowe ograniczenia, zabraniając np. uderzania głową i łokciami w parterze, dźwigni na kręgosłup lub dźwigni skrętowych na kolana, wykonywania rzutów skutkujących upadkiem rywala na głowę, kopnięć w parterze. Bardziej restrykcyjne rodzaje MMA obejmują Old Pancrase, Shootfighting lub RINGS. Ich regulaminy zabraniają uderzania w parterze, uderzania zaciśniętą pięścią albo obu tych rzeczy. Zawodnicy zawsze muszą posiadać ochraniacze na zęby oraz rękawice. W zawodach MMA zabronione są uderzenia głową, jednak niektóre turnieje (np. Gala Sportów Walki) zabraniają jedynie uderzenia głową w głowę przeciwnika, a zezwalają na uderzenia w tułów.

Walki odbywają się na zwykłym ringu bokserskim lub na ringu otoczonym siatką (zwanym powszechnie "klatką"), który zapobiega wypadaniu zawodników poza ring lub ich plątaniu się w liny. Ośmiokątny kształt ringu dotyczy tylko UFC, w innych organizacjach walczy się na ringach o innych kształtach lub na ringach bokserskich. Ostatnio odchodzi się od nazwy "klatka", gdyż osobom słabo zorientowanym w MMA nazwa kojarzy się z nielegalnymi walkami zwierząt (np. psów). Wspomniany ring ośmiokątny określa się czasem jako "oktagon".

Historia MMA

Pierwszymi udokumentowanymi zawodami w mieszanych sztukach walki i zapewne ideowym przodkiem obecnych MMA były zapasy typu pankration (stosuje się też spolszczoną pisownię "pankracjon") w starożytnej Grecji, w których stosowano różne style greckich zapasów i pięściarstwa. Obok pięściarstwa (pygme) i zapasów (pale), znajdowały się one w programie antycznych igrzysk olimpijskich. Określane są przez historyków jako "zapasy z elementami walki na pięści" (Wielka encyklopedia powszechna PWN, hasło Igrzyska olimpijskie). Koncentrowały się one na reprezentowaniu miast sportowców, zaś rodzime style każdego miasta były traktowane jako ścisła tajemnica. Historia zna jeszcze inne formy mieszanych sztuk walki, jak francuskie Brancaille.

W rozgrywkach typu MMA (na początku nie nosiły one tej nazwy) ścierały się dwie tendencje. Jedna polegała na organizowaniu brutalnych widowisk typu "wszystkie chwyty dozwolone" i wskutek niej walkom MMA towarzyszyły niezdrowe sensacje. Druga, sportowa, obecnie dochodząca do głosu - to wypracowanie bezpiecznej formuły walki, obejmującej możliwie duży zakres dopuszczalnych technik, oraz takiej, by umożliwić rywalizację z zawodnikiem innego stylu. Te dyscypliny rozwinęły się w latach dziewięćdziesiątych głównie w Brazylii (Vale tudo), Stanach Zjednoczonych i Japonii. Techniki zaczerpnięto ze sztuk i sportów walki Brazylii, Japonii, Anglii, USA, Tajlandii, Francji i Rosji, z niewielkimi zapożyczeniami z dyscyplin innych narodów. MMA zostało spopularyzowane przez widowisko Ultimate Fighting Championship I (UFC I) w listopadzie roku 1993.

"Boks jest wspaniały, ale to sport naszych ojców, natomiast mieszane sztuki walki są sportem nowego pokolenia" ("Big" John McCarthy - najlepszy sędzia UFC).

Trening mieszanych sztuk walki

W mieszanych sztukach walki wprowadzono tzw. trening przekrojowy, przygotowujący zawodnika do walki zarówno w stójce jak i w parterze oraz zwarciu. Akcentowana jest w nim umiejętność płynnego przechodzenia miedzy tymi trzema dystansami. W ogólności, boks (włączając w to kick-boxing, boks tajski), zapasy (w wolnym stylu, klasyczne, sambo, judo, jiu-jitsu i Brazylijskie jiu-jitsu) są stylami, które stanowią podstawę niemal każdego treningu mieszanych sztuk walki. Rzadziej stosuje się elementy Karate Kyokushin, taekwondo i innych stylów. Style tradycyjne takie jak wushu, aikido czy tradycyjne karate, okazują się zwykle w MMA nieskuteczne ze względu na inne cele i strategie walki.

Taktyka walki w MMA

Podczas kilku pierwszych turniejów UFC, gdy reguły zostały ograniczone do kluczowych trzech (zakaz gryzienia, ataku palcami i ataku na krocze), współzawodniczyła ze sobą wielka rozmaitość stylów. Jednak zawodnicy kilku stylów wyszli na tym lepiej niż inni. Bokserzy mieli tendencję do dominacji w uderzeniach, zapaśnicy i judocy w obaleniach, zaś przedstawiciele brazylijskiego jiu-jitsu dominowali w parterze. W rezultacie, ludzie zaczęli skupiać się na tych trzech stylach. Większość zawodników sportowego MMA wpadają w jedną z tych trzech kategorii: "parterowiec", zapaśnik i uderzacz, chociaż każdy używa technik z innej a niektórzy są skuteczni we wszystkich trzech.

    * "Parterowiec" (ang. ground fighter, bądź "grappler") specjalizuje się w chwytach. Taktyką tego typu zawodnika jest dążenie do walki w parterze, gdzie szuka wymuszenia poddania na przeciwniku za pomocą dźwigni lub duszenia. Chociaż umiejętność wykonania obalenia ściśle się wiąże ze strategią walki w parterze, czyste, silne obalenie nie jest dla niego tak ważne jak dla zapaśnika.

    * Zapaśnik preferuje walkę w stójce w zwarciu (tzw klinczu) i walkę na uderzenia w parterze. Jego mocną stroną zwykle jest obalenie. Popularnie strategia zapaśnika jest znana jako "obal i uderzaj" lub "połóż i dołóż" (ang. ground and pound). To odnosi się do metody obalenia przeciwnika, osiągnięcia dominującej pozycji w parterze i zakończenia walki uderzeniami.

    * Uderzacz jest zwykle znany jako zawodnik walczący w stójce, ze względu na swoją preferencję do stania na nogach i wygrywania przez uderzenia. Ta strategia uderzacza jest znana jako "sprawl and brawl" (unikaj zwarcia i uderzaj). Odnosi się do koncentracji na neutralizowaniu obaleń, aby samemu pozostać na nogach i zakończyć starcie ciosami.

Mixed Martial Arts w Polsce

Najbardziej znanym turniejem MMA w Polsce, ze względu na popularność medialną, jest Konfrontacja Sztuk Walki. W Polsce aktualnie odbywa się też kilka innych imprez, min. Full Contact Prestige, Gala Sportów Walki, Turniej Hadaka Waza. Pierwszą walkę na pełnych zasadach MMA stoczyli Grzegorz Jakubowski i Temistokles Teresiewicz. Walkę zorganizował i sędziował Mirosław Okniński na targach Body Show. Kolejnym etapem rozwoju MMA w Polsce były gale MMA Polska (7 edycji), Colosseum (5 edycji) i MMA Sport (3 edycje).

www.wikipedia.pl